Soms valt een woord mij plotseling op. Dat gebeurde met het woordje ‘misschien’. Er bij stilstaand zocht ik nieuwsgierig de eigenlijke betekenis hiervan op. Oorspronkelijke komt het uit het oud Nederlands en werd het als ‘mach schien’ geschreven. Betekenis: het zou kunnen geschieden.

Direct voel je de spanning in het woord. De onzekerheid die erin zit.

Kerstmis 1992 verhuisden we. Onze nieuwe optrek, een vervallen boerderijtje staat buitendijks niet ver van de rivier de Maas. Kerstmis 1993 kregen we voor het eerst te maken met een uitzonderlijk hoge waterstand. Dat was in jaren niet meer gebeurd, vertelde onze overbuurman. Hij woonde hier al lang en wist veel van de omgeving. Amper een  jaar later was het helemaal raak. Wij, de inwoners uit het Land van Maas en Waal, moesten evacueren. Dit ging gepaard met veel spanning; hoe hoog komt het water, houden de dijken stand. Wat als…

Een aantal maanden later viel de brief in de bus. Het waterschap nodigde de inwoners uit voor een informatieavond. We zouden inzage krijgen in het dijkverzwaringsbeleid, de tekeningen, de nieuwe indeling, de hoogte van de  dijken.

Als de dag van gisteren herinner ik mij onze spanning en de enorme spanning die op de bewuste avond in de zaal hing.

We klitten bij elkaar, soms waren er al vooraf bozige opmerkingen: “Moet dat nou, het is toch goed gegaan”, of “Het is al jaren zo”. “Weet je wel toen en toen was het ook zo hoog. Dat is nu eenmaal zo hier in het Land van Maas en Waal, daar leven we al jaren mee”. “Onze ouders zeiden al…..’’

Vragen als: Wat gaat er gebeuren, moeten we land inleveren, verhuizen, gedwongen of niet. Hoe gaan de dijken eruitzien. En vooral wat betekent dit persoonlijk voor ieder van ons, dwarrelden door de zaal onder het drinken van het eerste kopje koffie. De eerste blik op de tekeningen ging naar: waar staat mijn huis, wat zijn daar de eventuele veranderingen.

De mannen van het Waterschap zagen er vriendelijk gespannen uit. Probeerden opgewekt met ieder vooraf een praatje te houden, waren begripvol, in de hoop veel ongenoegen en mogelijk boosheid te voorkomen. Met toch behoorlijk wat geharrewar, irritatie tussen enerzijds de mannen van het Waterschap en aan de andere kant de inwoners, werd de avond  afgesloten. Er zou op een later moment weer een bijeenkomst gepland worden. Mogelijk met kleine aanpassingen, maar de dijkverzwaring zou toch doorgaan.

Wij werden uiteindelijk verplicht een stukje land langs de dijk te verkopen. Voor ons viel het mee.

Aan bovenstaande gebeurtenis moest ik weer denken rond het huidige stikstofbeleid en de boeren die hiermee te maken krijgen. Een heel klein beetje van hun spanning herkende ik. Zelfs voor ons zonder wortels in ons het land (tuin), was het al een klus. Voor de boeren die mogelijk hun bestaan, familiebedrijf en land moeten ‘loslaten’ een gigantisch, verdrietige en spannende klus.

Misschien: Mach schien….. het zou kunnen geschieden.

Loes Jap-Tjong