Sommige mensen praten zo dom, die moeten wel gehersenspoeld of geïndoctrineerd zijn. Anders praat je toch niet zo? Neem nou de Russen of de Noord-Koreanen. Die zijn toch verziekt door propaganda? Soms hoor ik op tv mensen wauwelen en dan denk ik, heb je op school niet goed opgelet of zat je op de verkeerde school? Geloof je die influencers op TikTok nu echt?

Maar als ik dan naar de Slimste Mens kijk moet ik eerlijk bekennen dat ik weliswaar vaak op het puntje van mijn stoel zit om het goede antwoord te geven maar even vaak bij een vraag uit het collectieve geheugen volstrekt met mijn mond vol tanden zit. Van sport weet ik geen bal en veel BN’ers, popsterren of musicalsterren, ken ik niet eens. Onder welke steen kom jij vandaan, roept mijn vrouw dan. Het mooiste vond ik de opmerking van Schiffmacher, de tattoo-King van Amsterdam, die zei: mijn geheugen is net een damestasje, alles zit er in maar ik kan het alleen niet vinden. Nou, er zit ook een heleboel niet in en teveel waar je geen bal aan hebt. Wat ik wel weet is geen vraag meer naar.

Maar waar ik echt heel moe en treurig van word zijn de reclames tussendoor op radio, tv maar ook bij de email; ik word de hemel in geprezen en dus verdien ik het beste van het beste, vandaag is mijn geluksdag als ik maar in de juiste auto stap, mijn geluk kan niet op als ik mee doe aan deze loterij, succes is ook een kwestie van de juiste keuze, maar wel snel bij geluksvogel.nl. In onze tijd was het de tandpasta die je de fijnste partner bezorgde. En dat alles wordt mij luidkeels toegeroepen op een toon die doet vermoeden dat er iets geweldigs staat te gebeuren waar ik deel van mag uit maken. Hadden we nog maar de distributieradio, dan waren we niet zo hyper en was ook niet alles super, mega of schandalig. Is dat onze vorm van hersenspoeling waardoor we zo overdreven verontwaardigd reageren op ”onrecht” of verongelijkt, als het onszelf betreft.

Ik hoop dat mijn kleinkinderen geen TikTok sterretje worden en geen influencer met duizenden volgers. Of ik zelf niet beroemd wilde zijn? Misschien, als ik een goed boek had geschreven waar anderen iets wijzer van waren geworden en ikzelf tijdens het schrijven. Ik hoop dat ik een aantal studenten heb geholpen kritisch na te denken, waarheid en leugens te onderscheiden en zaken in de juiste proporties te zien. Dan kunnen ze bijvoorbeeld een duidelijk onderscheid maken tussen migranten en asielzoekers, de juiste cijfers hanteren en onderkennen dat we ook gelukszoekers zijn maar met een ruime voorsprong, zeven vinkjes voor mijn part.

Evert Ruiter